अर्घाखाँची गिद्धको लागि उत्कृष्ट बासस्थान भएको ठहर

– प्रेमनारायण आचार्य

अर्घाखाँची ३० भदौ – यूएई डेस्क – अर्घाखाँची जिल्लाको हंसपुर गा वि स ६ र खनदह गा वि स ४ को सीमा क्षेत्र घेरा भिरमा लोपहुने अवस्थामा पुगेका तिन गिद्ध प्रजातिको बासस्थान, प्रजनन र पछिल्लो अवस्था सम्ंबन्धि बैज्ञानिक अध्यन अनुसन्धान कार्यको नतिजा अनुसार अर्घाखाँची गिद्धको उत्कृष्ट बासस्थानको रुपमा देखाएको छ।

 

तिन प्रजातिका गिद्धको एउटै पहरामा बासस्थान भएको उक्त अध्ययन नेपालकै पहिलो भएको शोधकर्ताले दाबि गरेका छन । त्रिभुवन बिश्वविद्यालय प्राणिशास्त्रका सह प्रध्यापक तथा वन्यजन्तु विद डा.मुकेश कूमार चालिसे र नेपाल पंछि संरक्षण संघका पर्ुव गीद्ध संरक्षण अधिकृत आनन्द चौधरीको सुपरीवेक्षेणमा गरीएको अध्ययनको शोधपत्र आज प्राणिशास्त्र केन्द्रिय विभागमा एक समारोह बिच र्सार्वजनिक गरीएको थियो ।

घेरा भिर परम्पराकाल देखि नै गीद्धको बासस्थान भनेर चर्चित हुदै आएको भयपनि अनुसन्धानर्कता र संरक्षणकर्मीहरुको नजरमा पर्न सकेको थिएन । नेपालमा पाईने ८ प्रजातिका गीद्धहरु मध्ये अर्घाखाँचीमा ६ प्रजाति गिद्ध पाइन्छन ।

हालको दशकमा भारतिय उपमहाद्धिप लगाएत नेपालमा पनि गीद्धको संख्या ९५ प्रतिशत भन्दा बढिले घटेको छ । अन्तराष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण संघ -आई.यु.सि.एन) ले नेपालमा पाइने गिद्धहरु मध्ये सानो खैरो गिद्ध, डङ्गर गिद्ध र सुन गिद्धलाई अति नै सङ्ककटापन्न र सेतो गिद्धलाई सङ्कटापन्न सुचिमा सुचिकृत गरेको छ । यसरि गीद्धको संख्या नाटकिए रुपमा घटनुको प्रमुख कारण पशु उपचारमा प्रयोग गरिने ओषधि र्डाईक्लोफेनेक भएको पत्ता लागेको छ।